SOSYAL BİLİMLERDE ÇELİŞKİSİZ VE SINIRLANMAYAN BİR BETİMLEME İÇİN HERMENÖTİK FENOMENOLOJİ: YÖNTEMBİLİM VE “ORMAN YOLU”

Husserl’in temellerini attığı yeni “kesin bilim”, fenomenoloji, dünyadaki “şey”leri teorilere değil, insanların yaşadıkları deneyimlerin üzerinde yönelimsellik içerisinde düşünmelerine başvurarak betimlemeyi öngörmektedir. Öznelliğe dönüş olarak kabul edilen bu yaklaşım, yorumlayıcı sosyal bilimler araştırmalarında yaygın şekilde yer bulmaktadır. Ancak, son derece meşru “ne” sorusuna cevap veren bilimlere uyarlanırken bazı kısıt ve çelişkiler içerir: yöntemini oluşturan “ayraca almak” imkansızdır, derin anlamlara erişemez, toplumsal etkileşime önem vermez yaklaşımlarla kullanılırken pozitivizmin etkisine açıktır. Peki sorunlar araştırmalarda doyurucu bir betimleme yapılamayacağı anlamına mı gelir? Özellikle Heidegger Gadamer tüm bunları aşmak adına hermenötik felsefesini geliştirmişler, eğitim bilimci van Manen ise felsefenin kullanılmasını sağlayacak yöntembilim ortaya koymuştur. Bu araştırmanın amacı felsefelerin yansımalarındaki sorunları öne çıkartıp “yol” önermektir. Araştırma, Husserlci betimlemenin bilimlerdeki kullanımında çıkan çelişkilerini inceledikten sonra, felsefesine ondan yola çıkarak sorusuyla birlikte “nasıl” da vermek üzere geliştirilen fenomenoloji yöntembilimine eğilmektedir. Yöntemi etmeyen yöntembilimle kullanılmak “orman yolu” kavramı anlatılmaktadır.